Thị trường ô tô điện năm 2023 đón tín hiệu tăng trưởng tích cực – Triển vọng phát triển mạnh mẽ trong tương lai

Theo VIRAC, 6 tháng năm 2023, Việt Nam đã chi 1,6 tỷ USD nhập khẩu ô tô, với số lượng gần 70.000 chiếc các loại, tăng 5% so với cùng kỳ 2022 (63.731 xe). Tuy nhiên, theo báo cáo, tiêu thụ của thị trường ô tô điện tại Việt Nam lại đang đón những tín hiệu tích cực. Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cũng đưa ra dự báo Việt Nam sẽ đạt mức một triệu ô tô điện vào 2028 và đến 2040 số lượng xe sẽ rơi vào mức 3,5 triệu chiếc.

 

I. Toàn cảnh thị trường ô tô điện 6 tháng đầu năm 2023 – Tiêu thụ ô tô điện là điểm sáng trước sự suy giảm chung toàn ngành

 

1. Sản lượng tiêu thụ thị trường ô tô suy giảm trong nửa đầu năm 2023

 

Tiêu thụ ô tô trong nước trong nửa đầu năm 2023 đang gặp tình trạng suy giảm, mặc dù các chính sách giảm giá sâu để kích cầu thị trường ô tô đã được đồng loạt các hãng xe triển khai.

 

Theo VIRAC, 6 tháng năm 2023, Việt Nam đã chi 1,6 tỷ USD nhập khẩu ô tô, với số lượng gần 70.000 chiếc các loại, tăng 5% so với cùng kỳ 2022 (63.731 xe). Mặc dù lượng xe nhập khẩu về Việt Nam trong 6 tháng đã tăng 5% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng lượng tiêu thụ ô tô trong nước lại giảm mạnh so với 2022.

 

Cũng theo VIRAC, tổng doanh số bán hàng toàn thị trường ô tô tính đến hết tháng 7/2023 giảm 30% so với 2022.  Ô tô du lịch giảm 34%; xe thương mại giảm 13%; xe chuyên dụng giảm 63% so với năm 2022.

 

 

2. Tình hình tiêu thụ thị trường ô tô điện đón tín hiệu tăng trưởng tích cực

 

Như chúng ta đã biết, ô tô điện là dòng xe không phát thải các chất gây ô nhiễm ra không khí với hiệu suất sử dụng năng lượng cao, người dùng dễ dàng tích hợp các tính năng hỗ trợ lái xe hiện đại, tự lái. Với lợi thế đó, đây là dòng xe được đánh giá cao và khuyến khích sử dụng trên toàn thế giới. Vì thế hiện nay, thị trường ô tô điện thế giới đã có những bước nhảy vọt.

 

Sự kiện CES 2023 (Mỹ) vừa qua đã chứng kiến sự vào cuộc ồ ạt của các ông lớn ngành ô tô, báo hiệu thị trường ô tô điện sẽ bứt phá doanh số trong năm 2023.

 

Đặc biệt, tờ Nikkei Asia cho rằng năm 2023 sẽ là năm cất cánh của thị trường ô tô điện Đông Nam Á. Bởi các nhà sản xuất khác nhau bắt đầu cung cấp nhiều lựa chọn với giá cả hợp lý hơn để chinh phục người tiêu dùng ở các nền kinh tế mới nổi.

 

 

Thật vậy, tại Việt Nam, trong khi tiêu thụ ngành ô tô trong nước giảm thì tiêu thụ của thị trường ô tô điện lại đang đón những tín hiệu tích cực. Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cũng đưa ra dự báo thị trường ô tô điện Việt Nam sẽ đạt mức một triệu ô tô điện vào 2028 và đến 2040 số lượng xe sẽ rơi vào mức 3,5 triệu chiếc.

 

Minh chứng đối với Vinfast – một thương hiệu sản xuất ô tô điện thuần Việt. Thời điểm này, ở phân khúc xe ô tô điện, với 1.181 xe bán ra, VF e34 đang là mẫu xe có đóng góp lớn nhất cho doanh số chung của hãng trong tháng 7. Trong khi đó, mẫu xe hạng A – VF 5 Plus – tiếp tục thu hút khách hàng khi bán ra được 1.000 chiếc, tăng gần gấp đôi so với tháng trước. Mẫu SUV full-size hạng sang VF 9 cũng trên đà tăng trưởng nhẹ so với tháng 6, với 418 chiếc được bán ra. 

 

Bên cạnh đó, theo báo cáo về thị trường ô tô điện, lũy kế đến hết tháng 7/2023, đã có 6.253 chiếc xe VinFast VF e34 và 4.998 chiếc VF 8 đến tay khách hàng. Dù mới bắt đầu được bàn giao từ tháng 3 và tháng 4 năm nay, hai mẫu xe VF 9 và VF 5 Plus đã đạt được doanh số luỹ kế tích cực lần lượt là 1.452 xe VF 9 và 1.977 xe VF 5 Plus.

 

 

Vậy tổng cộng, VinFast đã bàn giao 14.680 ô tô điện cho khách hàng tại Việt Nam trong 7 tháng đầu năm nay. Đây là kết quả ấn tượng của VinFast trong bối cảnh thị trường trầm lắng, người dân có xu hướng thắt chặt chi tiêu khiến sức tiêu thụ ô tô sụt giảm mạnh.

 

Chưa kể, cuối tháng 4/2023 vừa qua, Vinfast cho ra mắt hãng taxi Xanh SM với 2 dòng xe là GreenCar – taxi tiêu chuẩn (VF e34) và LuxuryCar – taxi cao cấp (VF 8) khiến nhu cầu tiêu thụ 2 dòng xe này tăng mạnh. Đây cũng là cơ sở cho tiềm năng tăng trưởng tiêu thụ ô tô điện tại Việt Nam trong tương lai.

 

Nguyên do được giải thích bởi thị trường Việt Nam có dân số gần 100 triệu người, tỷ lệ sở hữu ô tô vẫn thuộc diện thấp trong khu vực. Tuy nhiên trong những năm gần đây, khi GDP tăng trưởng ổn định, tầng lớp trung lưu đang bắt đầu gia tăng mạnh mẽ, tốc độ phát triển công nghệ nhanh, là một trong những tín hiệu cho thấy Việt Nam đang trở thành thị trường ô tô điện rất có tiềm năng. 

 

Vì thế bên cạnh ô tô điện VinFast đã quá quen mặt với khách hàng Việt, nhiều hãng xe lớn đã lên kế hoạch và ra mắt các mẫu ô tô điện tại thị trường Việt Nam như: Kia, Huyndai, Audi…

 

3. Các doanh nghiệp trong ngành bắt đầu tăng tốc trong cuộc đua sản xuất ô tô điện

 

Thời gian qua, bên cạnh thương hiệu ô tô điện nội địa VinFast, nhiều hãng lớn đã lên kế hoạch tham gia vào thị trường ô tô điện Việt Nam như: KIA giới thiệu mẫu EV6, Audi trình làng e-tron T, Hyundai ra mắt IONIQ 5. Tại Vietnam Motor Show 2022. Nhiều mẫu ô tô điện lần đầu xuất hiện như một động thái thăm dò thị trường của các hãng, như Lexus với LF-Z, Mercedes EQS với EQS 450+ và EQS 580 4MATIC, Toyota với bZ4X… . 

 

Một số hãng như Mitsubishi, Porsche cũng bắt đầu rục rịch triển khai các trạm sạc làm tiền đề cho việc phân phối tại thị trường ô tô điện Việt Nam. Ngoài ra, Skoda Auto, thương hiệu ô tô của Cộng hòa Séc đã ký kết hợp tác với TC Motor từ 2023 để phân phối một số dòng xe điện và bắt đầu lắp ráp từ 2024. Đáng chú ý, mới đây, TMT Motors đã chính thức ra mắt xe ô tô điện Wuling HongGuang MiniEV – sản phẩm mở đầu phân khúc ô tô điện mini tại Việt Nam.

 

Ngay cả các doanh nghiệp phụ trợ như EVone, ZenCar, Autel… cũng đã nắm thời cơ bắt nhịp bằng việc cung cấp các giải pháp về pin sạc để đón đầu làn sóng di chuyển xanh.

 

 

Giữa rất nhiều các thương hiệu hiện nay đang phân phối tại thị trường ô tô điện Việt Nam, VinFast vẫn đang là thương hiệu dẫn đầu. Trong năm 2023, sau khi “khai tử” toàn bộ các mẫu ô tô với động cơ đốt trong, VinFast đã trở thành hãng ô tô điện 100%, trở thành một trong những hãng xe tiên phong trên thế giới ngừng sản xuất ô tô xăng để chuyển sang sản xuất xe thuần điện.

 

Hiện tại, ô tô điện của Vinfast chiếm hơn 50% thị phần thị trường ô tô điện trong nước. Vinfast ngoài phân phối tại thị trường trong nước, còn đang bắt đầu tiếp cận thị trường ô tô lớn nhất thế giới là Mỹ và đạt được những kết quả bước đầu tích cực.

 

Tháng 4 vừa rồi, taxi Xanh SM đã ra mắt dịch vụ taxi thuần điện tại Việt Nam với các mẫu xe VinFast. Theo đánh giá của nhiều người dùng, giá cước taxi Xanh SM tối ưu hơn cả về giá mở cửa và lộ trình tiếp theo so với dịch vụ taxi truyền thống. Trong khi đó, các dòng xe taxi Xanh SM triển khai trong giai đoạn đầu gồm VinFast VF e34 và VF 8 đều là những mẫu xe có chất lượng tốt và nằm ở phân khúc cao hơn so với những mẫu xe xăng chạy dịch vụ truyền thống hiện tại.

 

 

Một tín hiệu tích cực cho thị trường ô tô điện Việt Nam, từ ngày 1/7 đến hết năm 2023, các dòng xe ô tô lắp ráp trong nước sẽ được hưởng chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ đăng ký lần đầu. Nhờ đó, các thương hiệu như Mazda, VinFast, Hyundai, Kia, Peugeot, Toyota… là những hãng được hưởng lợi nhất khi phần lớn danh mục sản phẩm bán tại Việt Nam đều được sản xuất và lắp ráp ngay tại đây.

 

Đây là một cơ hội lớn để các hãng xe nước ngoài bắt đầu lên kế hoạch tổ chức lắp ráp và sản xuất các dòng xe, đặc biệt là ô tô điện tại Việt Nam – một thị trường ô tô có sức tiêu thụ cực kỳ tiềm năng trong tương lai.

 

II. TRIỂN VỌNG VƯỢT BẬC CỦA THỊ TRƯỜNG Ô TÔ ĐIỆN TRONG NGẮN VÀ DÀI HẠN

1. Tác động từ Chính phủ kích cầu – tăng tiêu thụ cho thị trường ô tô điện

 

Trong tình cảnh suy giảm của thị trường ô tô trong nước, nhiều chính sách hỗ trợ của Chính phủ như miễn phí trước bạ, giảm thuế tiêu thụ từ 15% xuống còn 3%… đã được áp dụng, có vai trò như hành lang dẫn đường cho thị trường ô tô điện.

 

Thị trường ô tô điện Việt Nam trong năm 2023 đang rất rộng mở về cơ hội, song cũng sẽ rất thách thức bởi sự cạnh tranh ngày càng tăng. Ở thời điểm hiện tại, để tăng sức mua ô tô trong nước, thúc đẩy sản xuất công nghiệp tăng trưởng, Chính phủ đã ban hành chính sách kích cầu thông qua giảm thuế tiêu thụ đặc biệt cùng lệ phí trước bạ cho các dòng xe ô tô xăng và điện sản xuất trong nước.

 

Đại diện Cục Công nghiệp cho hay, Bộ Công Thương cũng sẽ chung tay nghiên cứu, tham mưu các chính sách để hỗ trợ cho người tiêu dùng cũng như những tổ chức thị trường ô tô điện đang nghiên cứu, phát triển hệ thống hạ tầng ô tô điện. Từ đó góp phần thúc đẩy nhu cầu tiêu thụ của thị trường ô tô điện trong thời gian tới.

 

2. Dự báo tình hình thị trường ô tô điện tại Việt Nam trong nửa cuối 2023

 

Theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) công bố ngày 26/4, cho thấy doanh số bán ô tô điện (EV) đang tăng mạnh và dự kiến sẽ chiếm gần 20% số xe bán ra trong 2023. Tờ CNBC dẫn báo cáo của BMI Research, một đơn vị nghiên cứu dữ liệu thị trường của Fitch Solutions cho thấy: năm 2023, doanh số bán xe tại thị trường ô tô điện Việt Nam dự kiến sẽ tăng tới 114,8% so với cùng kỳ năm trước, lên thêm 18.000 chiếc.

 

Bên cạnh đó, trước sự xuất hiện liên tục của các mẫu xe điện mới, thị trường ô tô điện mini tại Việt Nam đang rất nóng, hứa hẹn sẽ có những màn cạnh tranh rất khốc liệt trong nửa cuối năm 2023. Đặc biệt với sự xuất hiện của phân khúc mini EV có lẽ sẽ là cái tên “chiếm sóng” thị trường Việt từ nay đến cuối năm và làn sóng xe mini này sẽ tiếp tục tăng tốc trong năm 2024.

 

 

Các dự báo trên là hoàn toàn có căn cứ bởi tín hiệu tích cực của thị trường ô tô điện từ kết quả cuối tháng 7/2023. Lượng tiêu thụ ô tô ở Việt Nam đã bật tăng trở lại sau nhiều tháng liên tiếp sụt giảm nhờ doanh nghiệp mạnh tay khuyến mại cùng chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ của Chính phủ.

 

Nhận định về thị trường ô tô điện Việt Nam trong thời gian tới, nhiều chuyên gia cho rằng thị trường tiếp tục tăng trưởng trong các tháng cuối năm bởi đây là tháng đầu tiên áp dụng chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ cho xe sản xuất lắp ráp trong nước, cũng là dòng xe sẽ bán chạy hơn so với xe nhập khẩu.

 

3. Tầm nhìn ngành ô tô điện Việt Nam trong dài hạn

 

Theo lộ trình bán ô tô điện đã được các nhà phân tích đưa ra, đến 2030, ô tô điện sẽ chiếm 60% thị phần ô tô toàn cầu nhằm thực hiện mục tiêu phát thải carbon bằng 0 vào năm 2050. 

 

Vào thời điểm hiện nay, khi các biện pháp siết chặt khí thải bảo vệ môi trường và tăng cường các chính sách để kích thích thị trường ô tô điện, Cùng sự tiến bộ công nghệ như vũ bão, viễn cảnh ô tô điện phủ khắp đường phố Việt Nam và thế giới sẽ trở thành hiện thực sớm hơn dự đoán.

 

Hiện hầu hết các quốc gia phát triển đều đã tự chủ về công nghệ, sở hữu những thương hiệu có tiềm năng cạnh tranh lớn, điển hình là những “gã khổng lồ” trong thị trường ô tô điện thế giới như Tesla của Mỹ, SAIC của Trung Quốc hay Nissan Leaf của Nhật.

 

 

Còn đối với Việt Nam, theo BMI dự đoán, doanh số bán xe điện tại Việt Nam sẽ tăng trưởng bình quân 25,8% trong giai đoạn từ 2023 đến 2032. Đáng chú ý, BMI ước tính tỷ lệ thâm nhập của ô tô điện (nghĩa là tỷ lệ bán ô tô điện trên tổng doanh số bán thị trường ô tô điện) sẽ tăng lên 13,6% vào 2030.

 

Tương tự, Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam cũng đưa ra dự đoán tổng sở hữu xe ô tô điện sẽ đạt 1 triệu người vào năm 2028 và 3,5 triệu người ở thời điểm năm 2040.